ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΩΜΟΠΟΛΕΙΣ

Καλαμάτα

Πρωτεύουσα του Νομού Μεσσηνίας είναι η Καλαμάτα, η οποία αποτελεί επίσης το σημαντικότερο αστικό κέντρο του νομού, αλλά και της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Διαθέτει λιμάνι και αεροδρόμιο, που την καθιστούν κόμβο όχι μόνο για οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές, αλλά και για την προσέλευση τουριστών με τελικό προορισμό τόσο την ίδια την πόλη, όσο και την ευρύτερη περιοχή.

Χτισμένη στις παρυφές του Ταϋγέτου, στην καρδιά του Μεσσηνιακού κόλπου, εκεί όπου άλλοτε βρίσκονταν οι ομηρικές Φαρές ‒το βασίλειο που ίδρυσε ο Αργείτης Φάρις‒, η Καλαμάτα κατορθώνει να συνδυάζει πλούσια πολιτιστική παράδοση, φυσική ομορφιά, αλλά και άρτιες τουριστικές υποδομές. Είναι μία καθ' όλα σύγχρονη πόλη, η οποία πατάει γερά στο ιστορικό της παρελθόν (ας μην ξεχνάμε ότι η Καλαμάτα πρωτοστάτησε στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας). Στολίδι και άγρυπνος φρουρός της είναι το βυζαντινό φρούριο που ίδρυσαν οι Φράγκοι ηγεμόνες Βιλλεαρδουίνοι τον 13ο αιώνα, το οποίο επιβλέπει την πόλη από λόφο που βρίσκεται πάνω από το ιστορικό της κέντρο. Το ενδιαφέρον της Καλαμάτας όμως δεν εξαντλείται εδώ∙ υπάρχει μεγάλη ποικιλία μουσείων, θρησκευτικών μνημείων (ο βυζαντινός ναός των Αγίων Αποστόλων αποτελεί σημαντική ιστορική παρακαταθήκη, καθώς σχετίστηκε και με την Ελληνική Επανάσταση), ενώ έχει επίσης ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, με πολλά νεοκλασικά κτίρια, καθώς και ωραία ρυμοτομία. Σημαντικός επίσης πόλος έλξης για την Καλαμάτα είναι το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, που λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι, εδώ και δύο δεκαετίες, στο αμφιθέατρο στο κάστρο.

Κυπαρισσία

Η Κυπαρισσία, πρωτεύουσα και έδρα του Δήμου Τριφυλίας, βρίσκεται στα νοτιοδυτικά του Νομού Μεσσηνίας, χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Αιγάλεω. Είναι μια αξιόλογη παραθαλάσσια πόλη, με πολλές ομορφιές και πλούσια ιστορία. Σήμερα χωρίζεται στην Παλαιά ή Άνω Πόλη και στη Νέα ή Κάτω Πόλη. Η Παλαιά Πόλη είναι παραδοσιακός, διατηρητέος οικισμός, χτισμένος σε μικρό ύψωμα, πάνω από τον οποίο δεσπόζει το επιβλητικό κάστρο της Αρκαδιάς, ενώ η Νέα, όπως μαρτυρεί και το όνομά της, είναι το σύγχρονο τμήμα της, που απλώνεται ως την ακτή.

Στην αρχαιότητα η πόλη ήταν γνωστή ως «Κυπαρισσίεντας», όνομα που οφείλει πιθανότατα στον Κυπάρισσο, γιο του Μινύα και φίλο του θεού Απόλλωνα, ο οποίος λατρευόταν στην περιοχή. Σύμφωνα με το μύθο, ο Απόλλωνας χάρισε στον Κυπάρισσο ένα ελάφι για να τον συντροφεύει, αυτός όμως το σκότωσε κατά λάθος με το ακόντιό του, και έκτοτε έπεσε σε μεγάλη θλίψη. Οι θεοί άκουσαν τους θρήνους του αλλά, αντί να τον αφήσουν να πεθάνει, όπως ζητούσε, τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι. Από τότε τα κυπαρίσσια πλήθυναν στην περιοχή, και μάλιστα κατέληξαν δέντρα συνώνυμα του πένθους και της θλίψης...

Ο Κυπαρισσίεντας αποτελούσε τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της Πύλου. Πρώτη αναφορά στην πόλη βρίσκουμε στον Όμηρο, ενώ λόγο γι' αυτήν κάνει και ο περιηγητής Παυσανίας, που την επισκέφτηκε στα ταξίδια του. Η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη ακμή στην αρχαιότητα, όπως προδίδει και το γεγονός ότι έκοψε δικό της νόμισμα. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ονομάστηκε Αρκαδιά, ίσως από τους πολλούς Αρκάδες που βρήκαν εκεί καταφύγιο, διωκόμενοι από τους Σλάβους. Την ίδια περίοδο χτίστηκε στη θέση της αρχαίας ακρόπολης κάστρο, το οποίο, εξαιτίας της προνομιακής του τοποθεσίας, κίνησε το ενδιαφέρον όλων των κατακτητών που πέρασαν από την περιοχή, με αποτέλεσμα να δεχτεί πολλές παρεμβάσεις ανά τους αιώνες. Το κάστρο της Αρκαδιάς παραμένει το στολίδι της πόλης, προσφέροντας υπέροχη θέα προς όλη την περιοχή.

Πύλος

Στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, βρεχόμενη από τα νερά του Ιονίου πελάγους βρίσκεται η Πύλος, η οποία ιδωμένη από τη θάλασσα θυμίζει ζωγραφιά, με τον όμορφο οικισμό της να εκτείνεται γύρω από το γραφικό λιμανάκι. Και αυτή η πόλη έχει αρχαιότατες καταβολές, σχετιζόμενη φυσικά με την ομηρική Πύλο, του βασιλιά Νέστορα, η οποία βρισκόταν σε παρακείμενη θέση. Η νεότερη Πύλος σχεδιάστηκε από τους Γάλλους μηχανικούς του στρατηγού Mαιζόν ύστερα από την καθοριστική Ναυμαχία του Ναβαρίνου (1827).

Το κάστρο της Πύλου, το Νιόκαστρο, είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής. Χτίστηκε από τους Τούρκους το 1573, και σε κατοπινούς χρόνους δέχτηκε αρκετές παρεμβάσεις από τους διάφορους λαούς που πέρασαν από εδώ. Σήμερα είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα κάστρα στον ελλαδικό χώρο και αποτελεί εξαιρετικό δείγμα οχυρωματικής τεχνικής. Πολλά ακόμη καθιστούν την Πύλο έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα προορισμό: Το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, που στεγάζεται στους χώρους του κάστρου, η οικία του ολυμπιονίκη Kώστα Tσικλητήρα, το Iνστιτούτο Aστροσωματιδιακής Φυσικής «Nέστωρ» του Εθνικού Αστεροσκοπείου, το οποίο φιλοξενείται στο κτίριο του Παλαιού Γυμνασίου της Πύλου και είναι υπεύθυνο για τη διεξαγωγή ενός εκ των σημαντικότερων επιστημονικών πειραμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και πολλές φυσικές ομορφιές, πάντα σε συνδυασμό με το πλούσιο ιστορικό παρελθόν της περιοχής.

Μεσσήνη

Η Μεσσήνη, έδρα του ομώνυμου δήμου, βρίσκεται στα νότια της μεσσηνιακής πεδιάδας, στη δεξιά όχθη του Παμίσου ποταμού, στο σημείο που o Όμηρος αποκαλούσε «Μάκαρ Πεδίον». Η τοποθεσία της δεν ταυτίζεται με την αρχαία Μεσσήνη∙ η νεότερη αυτή πόλη ‒που είναι επίσης γνωστή ως Νησί‒ βρίσκεται 20 περίπου χιλιόμετρα πιο μακριά, και δημιουργήθηκε περί το 400 μ.Χ., όταν η αρχαία πόλη ισοπεδώθηκε από τους Βησιγότθους του Αλάριχου. Στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης η Μεσσήνη είχε καθοριστικό ρόλο, καθώς ήταν από τις πρώτες πόλεις που ανέλαβαν ενεργό δράση. Σήμερα είναι ένα ζωντανό αστικό κέντρο που ολοένα αναπτύσσεται, προσφέροντας όλες τις υποδομές μιας σύγχρονης πόλης. Η όμορφη, αμμουδερή παραλία της Μπούκας «ανεβάζει» ιδιαίτερα την κίνηση τα καλοκαίρια, ενώ οι ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες, όπως τα ενδιαφέροντα αποκριάτικα έθιμα, αλλά και το πανηγύρι στα τέλη Σεπτεμβρίου, που σχετίζεται με την κάθοδο της εικόνας της Παναγίας από τη Μονή Βουλκάνου και είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Πελοποννήσου, αποτελούν σταθερούς πόλους έλξης πολλών επισκεπτών καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Στούπα

Η Στούπα ‒αλλοτινό όνομα Ποταμός‒ είναι ένας από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς της μεσσηνιακής Μάνης, με τον Ταΰγετο να υψώνεται επιβλητικός πάνω από το γραφικό οικισμό, και τις υπέροχες παραλίες να συμπληρώνουν άριστα το σκηνικό. Η μεγάλη προσέλευση παραθεριστών στην περιοχή επέβαλε την ανάπτυξη των τουριστικών υποδομών κατά τρόπο τέτοιο ώστε να παρέχονται υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και για όλα τα γούστα. Καταλύματα, οργανωμένες παραλίες, ταβέρνες και κέντρα διασκέδασης, όλα βρίσκονται εδώ, πάντα στο μέτρο της ποιότητας. Η Στούπα επίσης πλαισιώνεται από μαγευτικά τοπία, αλλά και εξαίρετα μνημεία, είτε φυσικά είτε από ανθρώπινο χέρι, που την καθιστούν αγαπημένο προορισμό. Μία ακόμη σημαντική πληροφορία: Η Στούπα αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το μεγάλο λογοτέχνη Νίκο Καζαντζάκη να συγγράψει το έργο του «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», αφού μάλιστα είχε ζήσει εδώ και είχε αγαπήσει την περιοχή.

Μεθώνη

Η Μεθώνη, που ταυτίζεται με την ομηρική Πήδασο, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Μεσσηνίας και είναι ίσως περισσότερο γνωστή για το ενετικό της κάστρο, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα στον ελλαδικό χώρο. Η πόλη αυτή έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή της την περίοδο της Ενετοκρατίας, ήταν όμως ήδη σημαντική από την αρχαιότητα εξαιτίας της προνομιακής της θέσης, στο σταυροδρόμι μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Η σημερινή μορφή της Μεθώνης οφείλεται στους Γάλλους μηχανικούς του στρατηγού Μαιζόν, οι οποίοι τη σχεδίασαν ύστερα από την καθοριστική Ναυμαχία του Ναβαρίνου, το 1827. Είναι μια μικρή ενδιαφέρουσα πόλη με νεοκλασικές οικίες, αλλά και άρτιες τουριστικές υποδομές, καθώς έχει αρκετά υψηλή κίνηση, εξαιτίας της εγγύτητάς της με ορισμένες περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους: πολύ κοντά βρίσκεται η Πύλος και ο μαγευτικός κόλπος του Ναβαρίνου, επίσης ο υδροβιότοπος της Γιάλοβας αλλά και η μαγευτική παραλία της Βοϊδοκοιλιάς. 

Κορώνη

Άλλη μία μικρή, ιστορική πόλη που φημίζεται για το κάστρο της είναι η Κορώνη. Μαζί με τη Μεθώνη απάρτιζαν σημαντικό «δίδυμο» για τις εμπορικές δραστηριότητες των Ενετών στην περιοχή τον 13ο αιώνα, κι έτσι οχυρώθηκε κι αυτή με επιβλητικό φρούριο, κορυφαίο δείγμα οχυρωματικής τεχνικής ως τις μέρες μας. Η Κορώνη βρίσκεται στη νότια πλευρά του Μεσσηνιακού κόλπου, και είναι ένας ιδιαίτερα γραφικός οικισμός, με όμορφες παραλίες, όπως η ονομαστή Φοινικούντα, αλλά και τα νησάκια Σχίζα και Βενέτικο να διαγράφονται στα ανοιχτά της, προσφέροντας τη δυνατότητα για συναρπαστικές εκδρομές.